Logopeda radzi

Mamo, Tato – poćwicz z dzieckiem

Wiek przedszkolny to okres, w którym w mowie dziecka zachodzą bardzo istotne zmiany. W tym właśnie czasie pojawia się wiele nowych głosek, w szybkim tempie wzbogaca się słownictwo naszego przedszkolaka. Jest to też chwila gdy najczęściej dostrzegamy u naszej pociechy ewentualne wady wymowy. Dlatego okres przedszkolny to najlepszy czas na zapobieganie i likwidację zaburzeń mowy. Do najczęściej spotykanych wad u dzieci w wieku przedszkolnym należą: sygmatyzm, rotacyzm, kappacyzm i gammacyzm oraz interdentalizm.

Sygmatyzm – to inaczej mówiąc „seplenienie”, czyli wadliwa wymowa niektórych lub nawet wszystkich głosek: - ciszących: ś, ź, ć, dź; - syczących: s, z, c, dz; lub szumiących: sz, ż, cz, dż. Dziecko daną głoskę zastępuje inną – np. szalik = salik lub wymawia ją w nieprawidłowy sposób, np. wsuwając język między zęby.

Rotacyzm – to nieprawidłowa wymowa głoski „r” lub jej zastępowanie przez „l” czy „j”.

Kappacyzm i gammacyzm odpowiednio dotyczą głoski „k” i „g”, które najczęściej zamieniane są na „t” oraz „d”.

Poważnym zaburzeniem wymowy jest interdentalizm. Dziecko w trakcie realizacji niektórych głosek umieszcza język miedzy zębami. Wymowa interdentalny – czyli międzyzębowa - najczęściej dotyczy głosek ciszących, syczących lub szumiących, ale zdarza się również przy głoskach „t, d, n”. W języku polskim nie występują głoski, przy których taka wymowa byłaby właściwa.

I chociaż w przypadku, gdy zaobserwujemy u naszego dziecka wadę wymowy konieczna jest konsultacja z logopedą, to każdy rodzic może również samodzielnie pracować z przedszkolakiem nad usprawnieniem jego narządów mowy. Poniżej podaję po kilka ćwiczeń logopedycznych, które przydadzą się każdemu dziecku – z wadą czy bez.

Ćwiczenia oddechowe:

• dmuchanie na płomień świecy – tak by drżał, lecz nie gasł
• dmuchanie przez słomkę na skrawki papierków, watki
• dmuchanie na piłeczkę pingpongową, wiatraczki
• robienie słomką baniek mydlanych
• przenoszenie za pomocą słomki (na wdechu) skrawków papieru (kropki dla biedronki, muchomora itp.)

Ćwiczenia warg:

• cmokanie i parskanie (wprawianie warg w drganie)
• oddalanie od siebie kącików ust, jak przy „i”
• zbliżanie do siebie kącików ust (ściąganie warg) jak przy „u”
• wargi wysunąć do przodu, ściągnąć je (jak przy gwizdaniu) i przesuwać w kąciki ust: w prawo, w lewo, a następnie wykonywać nimi ruchy okrężne
• nadmuchiwanie gumowych zabawek, baloników

Ćwiczenia języka (tu należy zwrócić uwagę by ćwiczeń, w których język wychodzi poza zęby nie wykonywać zbyt intensywnie z dziećmi z wymową międzyzębową):

• liczenie językiem zębów
• „malowanie” językiem podniebienia, policzków
• kląskanie językiem – „konik”
• układanie języka w łyżeczkę, rulonik
• oblizywanie językiem warg
• kierowanie języka w prawo, w lewo, do góry, w dół, wysuwanie i chowanie

Ćwiczenia podniebienia miękkiego:

• chuchanie np. na ręce
• naśladowanie „chrapania”
• chichotanie „hihihi”

Ćwiczenia artykulacyjne:

• naśladowanie odgłosów zwierząt
• naśladowanie sygnałów karetek pogotowia, policji, straży pożarnej
• naśladowanie śmiechu różnych osób
• śpiewanie – raz cicho – raz głośno – na przemian

Małgorzata Żywicka
Logopeda